Vata, Pitta ve Kapha olarak adlandırılan üç ana Ayurvedik Bünye Tipinin belirgin Beden ve Zihin Yapısı özelliklerini bilmek ve bu doğrultudaki önerileri günlük ve mevsimsel seçimlerinize eklemek, wellaging sürecinize çok belirgin katkı sağlar.
Vedik bilgilere göre yaradılış beş ana elementten oluşmaktadır; Ether, hava, ateş, su ve toprak. İnsan da dünyaananın ve doğanın bir parçası olduğu üzere, bu beş ana elementin birleşimini temsil eder. Hepimizin bünye tiplerinde bu beş element farklı oranlarda dağılmıştır;
işte ana mizacımızı yani Bünye Tipimiz olan dosha’mızı belirleyen ve herkesi birbirinden eşsiz kılan nitelikler, bu beş elementin fiziksel ve zihinsel bedenlerimizdeki farklı dağılım oranlarıdır.
Bu beş element olan ether, hava, ateş, su ve toprak; iç ve dış çevremizi yöneten üç temel enerjiyi betimlemektedir: Hareket, Dönüşüm ve Yapı.
Ayurveda’daki üç ana Dosha tipi bu üç temel kuvveti temsil eder; bu beden tiplerine terminolojide Vata, Pitta ve Kapha denmektedir.
Herbirimiz Bünye Tipimizi, yani temel doğamızı biçimlendiren ve dosha olarak adlandırılan bu üç kuvvete farklı oranlarda sahibizdir. Bu temel kuvvetler zihinsel ve fiziksel bedenlerimizin birleşmesi neticesinde oluşan ana karakter özelliklerini ve fizyolojimizin hassasiyetlerini belirlemektedir.
Ether ve hava element bileşimlerinden oluşup, başlıca Hareket ilkesini temsil eder. Prakruti Dosha testinde Vata baskınsa fiziksel bedende narin, ince ve zayıf olma, coşkulu, enerjik, düşünce ve hareketlerde değişken ve hızlı olma eğilimi hakim olup, stres toleransı en zayıf bünye tipidir. Baskın Vata dosha düzensiz bir sindirim sistemi ile hassas bir sinir sistemini temsil eder. Dolayısı ile kabızlık, kuru cilt, stres faktörleri nedeniyle solunum patern bozuklukları ve muhtelif ağrılar ilk görülen dengesizliklerdir.
Ateş ve su element bileşimlerinden oluşup, başlıca Dönüşüm ilkesini temsil eder. Prakruti Dosha testinde Pitta baskınsa fiziksel bedende kas yapısı belirgin, çok güçlü bir sindirim sistemi, zeki, konuşkan, hedef odaklı, kararlı, lider ve hızlı sinirlenen bir yapı hakimdir. Asidik yapısı yüksek olan baskın Pitta dosha fizyolojisinde muhtelif inflamasyon yükselişleri, midesel yangılar, cilt döküntüleri ve migren ilk görülen dengesizliklerdir.
Toprak ve su element bileşimlerinden oluşup, başlıca Yapı ve Koruma ilkelerini temsil eder. Prakruti Dosha testinde Kapha baskınsa, nispeten daha geniş bir fiziksel bedene sahip olma, düşünce ve hareketlerde ağırkanlı, sakin, anaç, uysal, tutumlu, sadık, korumacı ve istikrarlı kişiler olma eğilimi hakim olup, metabolizma hızı en düşük, stres toleransı ise en güçlü bünye tipidir.
Kolaylıkla ve hızlı kilo almak, sinüsler ve akciğerler başta olmak üzere bünyede muhtelif birikimler ve tıkanıklıkların oluşması, düşük enerji düzeyi, uyuşukluk ve sağlıklı bir dönüşüme karşı direnç göstermek ilk görülen dengesizliklerdir.